Tổng quan về tình trạng đau cổ vai gáy
Đau cổ vai gáy là tình trạng co cứng cơ xảy ra ở vùng cổ vai gáy gây đau nhức, hạn chế tầm vận động khi quay đầu hoặc cổ. Triệu chứng đau đớn, khó chịu thường xuất hiện phổ biến vào mỗi buổi sáng, liên quan chặt chẽ đến hệ thống mạch máu, cơ xương khớp, dây chằng trong khu vực này.
Các triệu chứng đau cổ vai gáy thường mang tính chất cơ học, bao gồm:
Khó chịu, đau nhức nhẹ, cơn đau khu trú tại một điểm giữa vai, cổ hoặc lan rộng ra trên vai, cổ
Cơn đau nhói xuất hiện rồi biến mất, có thể lan xuống vai hoặc cánh tay, bàn tay
Cứng vùng cổ vai gáy, gây hạn chế tầm vận động khi quay đầu, nhấc cánh tay
Triệu chứng đau trở nên trầm trọng hơn khi dùng tay ấn vào vùng tổn thương
Triệu chứng tê, ngứa ran lan dần xuống vai, cánh tay, bàn tay
Triệu chứng đau trở nên nghiêm trọng hơn khi thực hiện một số động tác nhất định, chẳng hạn như: ngồi, nằm ngủ, quay đầu sang một bên, chơi thể thao…
đau mỏi vai gáy
Tình trạng đau cổ vai gáy có thể xuất phát từ các nguyên nhân sau đây:
Thoát vị đĩa đệm cổ
Thoái hóa đốt sống cổ
Căng cơ
Viêm dây thần kinh cánh tay
Sai tư thế
Vật lý trị liệu cổ vai gáy là gì?
Vật lý trị liệu cổ vai gáy là phương pháp điều trị không xâm lấn, ít tác dụng phụ nhất đối với tình trạng đau cổ vai gáy cấp tính và mạn tính. Hầu hết các chương trình tập và các phương pháp vật lý trị liệu đều hướng đến mục tiêu giảm đau, cải thiện cứng khớp để tăng cường sức mạnh và kéo giãn các cơ vùng tổn thương. Các phương pháp, bài tập, thời gian cụ thể sẽ thay đổi linh hoạt tùy theo từng trường hợp.
Mục tiêu điều trị cổ vai gáy bằng tập vật lý trị liệu
Vật lý trị liệu cổ vai gáy được chỉ định thực hiện với các mục tiêu điều trị sau đây:
Giảm tình trạng đau khớp và cứng khớp
Cải thiện phạm vi chuyển động của phần đầu, cổ, vai, gáy
Tăng cường sức mạnh cho cổ và cơ bắp
Ngăn tình trạng đau cổ vai gáy tái phát
Cải thiện tư thế cổ và chức năng vận động
Tác dụng khi điều trị đau mỏi vai gáy bằng vật lý trị liệu
Vật lý trị liệu là phương pháp điều trị hiệu quả đối với tình trạng đau cổ vai gáy. Một số tác dụng quan trọng phải kể đến gồm: (2)
Giảm đau và cứng khớp: Chương trình vật lý trị liệu thụ động có tác dụng giảm đau vùng tổn thương và đẩy nhanh quá trình phục hồi.
Tăng cường sức mạnh: Chương trình tập vật lý trị liệu cũng chú trọng vào việc tăng cường cơ bắp cho vùng tổn thương.
Cải thiện phạm vi chuyển động: Chuyên gia vật lý trị liệu sẽ thiết kế các bài tập linh hoạt, phù hợp với từng trường hợp nhằm mục đích cải thiện phạm vi chuyển động cho vùng cổ và lưng.
Ngăn ngừa các chấn thương trong tương lai: Các bài tập vật lý trị liệu giúp ngăn ngừa hiệu quả tình trạng cơn đau tái phát và các chấn thương khác trong tương lai.
điều trị đau vai gáy bằng vật lý trị liệu
Khi nào cần thực hiện liệu pháp này?
Vật lý trị liệu cổ vai gáy được chỉ định thực hiện trong các trường hợp sau đây:
Đau cổ vai gáy nhiều, kéo dài, tái phát liên tục, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống
Phục hồi sau chấn thương mô mềm, chấn thương cột sống cổ, đau, cứng khớp kéo dài
Cải thiện tình trạng đau cổ vai gáy, cứng khớp sau phẫu thuật cột sống, giúp tăng cường chức năng cổ vai gáy, cải thiện hoặc ngăn ngừa tình trạng co thắt cơ trong quá trình phục hồi
Vật lý trị liệu cổ vai gáy cũng có thể được khuyến nghị trở thành một phần trong chương trình điều trị các bệnh lý khác
Chống chỉ định trong trường hợp nào?
Trong một số trường hợp, vật lý trị liệu có thể không giúp cải thiện triệu chứng đau cổ vai gáy, ngược lại còn khiến tổn thương trở nên nghiêm trọng hơn. Cụ thể, phương pháp này được chống chỉ định đối với các tình trạng sau:
Cột sống cổ không đủ ổn định để tập vật lý trị liệu, chẳng hạn như: đốt sống bị gãy, thoái hóa cột sống gây chèn ép tủy sống hoặc rễ thần kinh…
Đang gặp phải các vấn đề bệnh lý nghiêm trọng như: nhiễm trùng, khối u…
Những phương pháp vật lý trị liệu cổ vai gáy
Vật lý trị liệu cổ vai gáy có hai hình thức phổ biến, gồm:
1. Vật lý trị liệu bằng các tác nhân vật lý
Vật lý trị liệu bằng các tác nhân vật lý là phương pháp điều trị không yêu cầu người bệnh phải vận động cơ thể, bao gồm:
Liệu pháp chườm nóng hoặc lạnh: Người bệnh có thể được chỉ định chườm nóng hoặc lạnh để làm giảm sưng đau. Chườm nóng giúp cải thiện lưu lượng máu và thư giãn cơ bắp bị căng cứng. Trong một số trường hợp, tùy vào tình trạng vết thương, chườm nóng và lạnh có thể được thực hiện luân phiên để đạt được hiệu quả tốt nhất.
Liệu pháp xoa bóp: Xoa bóp giúp thư giãn các cơ, hỗ trợ giảm đau và cải thiện tình trạng cứng khớp. Liệu pháp này thường được thực hiện cho phần cổ vai gáy và lưng.
Điện xung trị liệu: Phương pháp này sẽ sử dụng dòng điện đi qua dây dẫn, đến vùng tổn thương để làm giảm triệu chứng sưng đau. Điện xung trị liệu rất đa dạng, phù hợp cho từng mục đích khác nhau như: kích thích co cơ, thúc đẩy quá trình chữa lành mô, chuyển ion qua da để giảm đau,… Trong đó, phương pháp phổ biến nhất là kích thích dây thần kinh bằng xung điện qua da (TENS), giúp cải thiện triệu chứng đau nhức cổ vai gáy.
Siêu âm: Người bệnh sẽ được thoa một loại gel lên vùng bị đau hoặc sưng tấy, sau đó dùng thiết bị cầm tay massage nhẹ nhàng để truyền sóng âm năng lượng cao vào các mô.
Trong quá trình thực hiện, người bệnh sẽ cảm thấy ấm nhẹ, thư giãn cơ bắp và giảm đau.
Xung kích: Phương pháp này sử dụng nguyên lý sóng cơ học để giúp phục hồi các vết thương mạn tính, viêm gân, tan vôi hóa.
Laser: Kích thích sinh học lên vùng điều trị, hỗ trợ điều trị các tổn thương cấp, kháng viêm, điều trị đau cấp tính.
Radio trúng đích: Phương pháp này sử dụng tác động của sóng radio để giúp giảm phù và co thắt cơ.
Từ trường siêu dẫn: Khử cực thần kinh cơ, giúp di động khớp, kích thích cơ và điều trị đau.
Máy kéo cột sống cổ: Phương pháp này sẽ tiến hành kéo giãn cột sống bằng máy dựa trên nguyên lý cơ học, có điều chỉnh kéo, chế độ, thời gian theo yêu cầu lên cột sống. Mục đích chính là giảm đau, thư giãn cơ, điều chỉnh rối loạn trong một số bệnh về cột sống.
2. Vận động trị liệu
Vận động trị liệu là phương pháp điều trị yêu cầu người bệnh tự vận động cơ thể thông qua các bài tập và động tác kéo giãn. Mục tiêu chính là cải thiện sức mạnh, tính linh hoạt của các cơ vùng cổ vai gáy, giúp làm giảm triệu chứng đau nhức, duy trì tư thế tốt và giảm căng thẳng cho cột sống. Cụ thể bao gồm:
Bài tập kéo giãn cổ: kéo giãn các cơ bám trực tiếp hay lân cận cột sống cổ.
Bài tập tăng cường sức mạnh: Giúp tăng cường sức mạnh, cải thiện chức năng cơ cổ lưng, hỗ trợ cột sống, góp phần cải thiện tư thế, giảm đau.
Tập thể dục nhịp điệu: Tập thể dục nhịp điệu có tác dụng tăng cường lưu lượng máu và nhịp thở của tim, phổi trong suốt thời gian tập luyện. Người bệnh có thể được chỉ định đạp xe, bơi hoặc đi bộ nhanh. Những hoạt động này tác động nhẹ nhàng, không gây chèn ép cột sống.
Tập thể dục trị liệu dưới nước: Bài tập này giúp làm giảm áp lực lên cột sống nhưng vẫn cho phép các cơ hoạt động hiệu quả, thường được chỉ định thực hiện với trường hợp đau cổ vai gáy, đau lưng nghiêm trọng.
Các bài tập vận động trị liệu có thể được chỉ định kết hợp hoặc thực hiện vào các giai đoạn khác nhau trong kế hoạch điều trị, tùy thuộc từng trường hợp. Giai đoạn đầu thường tập trung vào các phương pháp vật lý trị liệu, sau đó kết hợp với phương pháp thứ hai theo thời gian.
Cần lưu ý gì khi lựa chọn vật lý trị liệu chữa đau cổ vai gáy?
Dưới đây là hai lưu ý quan trọng người bệnh cần cân nhắc khi điều trị vật lý trị liệu cổ vai gáy:
Kiên trì theo hết liệu trình, không ngưng điều trị giữa chừng trừ trường hợp được bác sĩ chỉ định.
Chọn địa chỉ điều trị uy tín để đạt hiệu quả cải thiện như mong đợi, tránh tình trạng cơn đau trở nên nghiêm trọng, gây tổn thương khớp, mô mềm hoặc tốn thêm nhiều thời gian, công sức.
